Nowa edycja „Listu do moich kapłanów” kard. Stefana Wyszyńskiego

Prawie 70 lat od powstania i ponad 40 lat od pierwszego i jedynego dotychczas wydania, warszawskie Wydawnictwo „Soli Deo” opublikowało książkę kard. Stefana Wyszyńskiego: „List do moich kapłanów”.

Książka ta jest obrazem kapłaństwa rozumianego jako całkowite włączenie się w misję Zbawiciela, który do realizacji swego dzieła potrzebuje człowieka, którego wybiera, powołuje, uświęca i konsekruje bo go potrzebuje i mu po prostu ufa. Żeby zrozumieć zawarte w nim przesłanie prymasa Wyszyńskiego na temat istoty sakramentalnego kapłaństwa trzeba sięgnąć do korzeni jego powołania i kapłańskiej tożsamości, której był wierny przez całe życie. O wyborze kapłańskiej drogi życia myślał od najwcześniejszego dzieciństwa. Kiedy zaś sam fakt przyjęcia przezeń święceń kapłańskich z powodu choroby znalazł się pod poważnym znakiem zapytania marzył, aby móc odprawić choć jedną Mszę świętą. Nic dziwnego więc, że to, co przyszło mu z tak wielkim trudem, było potem – przez całe kapłańskie i biskupie życie – przedmiotem wyjątkowego szacunku i pogłębionej refleksji. Ksiądz Prymas napisał „List do moich kapłanów” w latach 1953-1956 podczas pobytu w kolejnych miejscach internowania: w Rywałdzie, Stoczku Warmińskim, Prudniku i Komańczy. Pewnie nie byłoby tego „listu”, gdyby nie owe doświadczenia odosobnienia, które wyostrzyły w duchu tęsknoty za zwykłą posługą duszpasterską jego widzenie tak mu bliskiej sprawy życia kapłańskiego stanowiącego podstawę realizacji misji Kościoła w świecie. Praca ta przeznaczona była początkowo dla kapłanów, którym wcześniej udzielał święceń kapłańskich, z czasem rozrosła się jednak do obszernego studium zaplanowanego na cztery części ukazujące związek kapłana z Trójcą Świętą, Kościołem biskupem i Ludem Bożym, choć ta ostatnia część nigdy nie została ukończona. Tekst tej książki przez kilkanaście lat pozostawał w niedostępnym maszynopisie. Po raz pierwszy wydany został w 1969 roku w paryskim wydawnictwie „Éditions du Dialogue”, ponieważ nie mógł wówczas z przyczyn cenzuralnych ukazać się Polsce, gdzie i potem zawsze był trudno dostępny. Obecne jej wydanie, przygotowane redakcyjnie przez Annę Rastawicką i Annę Wójcik, oparte zostało na pierwotnej wersji zachowanego maszynopisu opracowanego pod względem teologicznym przez księży: Jana Miazka, Leszka Misiarczyka i Bernarda Czerwińskiego. Ich wysiłek przyjąć należy z uznaniem i wdzięcznością. Lata, jakie minęły bowiem od pierwszego wydania tej książki sprawiły, że wydana dziś z Inicjatywy Instytutu Prymasowskiego Stefana Kardynała Wyszyńskiego, jest ona niemal nieznana, a w ostatnich dziesięcioleciach dorosły kolejne roczniki kapłanów, którzy o niej nawet nie słyszeli. Dziwne więc, że książka ta przez tyle lat nie została wznowiona. „List do moich kapłanów” jest znakomitym podręcznikiem duchowości kapłana diecezjalnego osadzającym jego powołanie w perspektywie jedności całej Trójcy Świętej, a więc na płaszczyźnie miłości, a nie jedynie „aktywizmu” duszpasterskiego, który ma sens tylko w głębokim związku z misją Jezusa Chrystusa. Autor podkreśla, iż realizacja tego powołania dokonuje się w rzeczywistości Kościoła, który był dlań przede wszystkim – za encykliką Piusa XII – Mistycznym Ciałem Chrystusa. Ksiądz Prymas zwracał jednak także uwagę kapłanów na inne rozumienie Kościoła, nie tak popularne jeszcze wówczas jak obecnie, jako na wspólnotę Ludu Bożego akcentując w nim podmiotowość także ludzi świeckich i – w konsekwencji – ich współodpowiedzialność za głoszenie przez Kościół Ewangelii. Misja ta, o czym tez pisał Ksiądz Prymas, realizowana jest zawsze z kolei w łączności z biskupem, który zrodził powołanych do kapłaństwa, posyła ich do służby i silny jest w swej realizacji swojej misji świętością swoich kapłanów. Dlatego w „Liście” tak wiele miejsca poświecono poczuciu odpowiedzialności kapłanów za realizację misji apostolskiej Jezusa Chrystusa, ich miłości pasterskiej, wysiłkowi kształtowania swej doskonałości, postawy ubóstwa, dostrzegania sensu cierpienia, upokorzenia i umartwienia w kapłańskiej posłudze oraz kształtowania postawy ojcostwa i czujności pasterskiej. Książka ta robi wrażenie jakby spisanych – choć przecież nie wygłoszonych – rekolekcji kapłańskich. Źródłem zawartych w niej refleksji były dostępne Księdzu Prymasowi w miejscu uwięzienia przede wszystkim Pismo święte oraz teksty obrzędów istniejących wówczas w Kościele niższych i wyższych święceń, a także znane mu z wcześniejszej lektury dzieła teologiczne oraz dokumenty kościelne. Zwraca w tej książce uwagę ogromny szacunek i miłość Autora wobec sakramentu kapłaństwa. Ukazana w niej została wizja miejsca człowieka w kapłaństwie Jezusa Chrystusa jako współudziału w tej bosko-ludzkiej rzeczywistości stanowiącej odpowiedź powołanego do kapłaństwa na Boże zaufanie. Traktując osobiście kapłaństwo jako ogromną wartość, Ksiądz Prymas pragnął taką jego wizję przekazać młodym kapłanom, od których w ogromnym stopniu zależy zawsze przyszłość Kościoła. Dzieło to, choć pisane w specyficznym, głęboko teologicznym, a nawet mistycznym języku, świadczy nie tylko o głębokiej znajomości teologii życia kapłańskiego, ale także o bardzo dobrej znajomości realiów – radości i trudów – zwykłego życia każdego księdza, które to doświadczenia, zarówno własne, jak i te obserwowane podczas posługi biskupiej, stały się w nim ważnym elementem rozważań. Wydany obecnie, w 30 lat po śmierci jego Autora, „List do moich kapłanów” ukazuje się w czasie gdy sytuacja w Kościele i poza Kościołem winna skłaniać do stawianiu pytań o to kim naprawdę jest – a raczej kim powinien być – kapłan, o istotę sakramentu kapłaństwa, o jego teologiczne podstawy, a także o postrzeganie go wśród wiernych i o przyczyny tak gwałtownego atakowania posługi kapłańskiej. Wbrew pozorom i sugestii zawartej w tytule nie jest to książka wyłącznie dla kapłanów, dla których stanowić może znakomite źródło rekolekcyjnych rozważań i codziennych rozmyślań. Może to być też lektura dla wszystkich, którzy chcą zrozumieć fenomen sakramentalnego kapłaństwa w jego czystym, to znaczy zakorzenionym w Ewangelii i wolnym od medialnych uproszczeń, obrazie. Kard. S. Wyszyński, List do moich kapłanów, Wydawnictwo „Soli Deo” Warszawa 2010, ss. 406, ilustr.

ks. Piotr Nitecki, mp / Wrocław

-- Katolicka Agencja Informacyjna ISSN 1426-1413; Data wydania: 22 czerwca 2011 Wydawca: KAI; Red. naczelny: Marcin Przeciszewski